Artykuł jest podzielony na części, kliknij interesujący Cię temat:
Sałata uprawa w gruncie >> kiedy siać sałatę w folii >> kiedy siać sałatę w szklarni >> sałata na nasiona >> choroby sałaty

WARZYWA LIŚCIOWE- uprawa sałaty masłowej i kruchej.

W grupie tej znajdują się warzywa należące do różnych rodzin botanicznych, a mianowicie: sałata i cykoria należy do złożonych, szpinak zwyczajny— do komosowatych, kapusta pekińska— do krzyżowych, szpinak nowozelandzki— do pryszczymicowatych.
Sałata właściwości. Częścią jadalną tych warzyw są liście. Rozpowszechnienie uprawy i spożycie warzyw liściowych było dotychczas niewielkie. Ze względu jednak na dużą zawartość witaminy A i składników mineralnych zapotrzebowanie na te warzywa ciągle wzrasta. Do zwiększenia ich spożycia oraz uprawy przyczynia się również krótki okres produkcji większości z nich. Warzywa te uprawia się najczęściej jako przedplony i poplony, zarówno w gruncie, jak i pod szkłem.

Ze względu na szybki wzrost i bogate ulistnienie rośliny z tej grupy wymagają gleby zasobnej w składniki pokarmowe oraz w wodę. Z wyjątkiem szpinaku nowozelandzkiego rośliny dają najlepszy produkt handlowy wówczas, gdy temperatura w okresie wegetacji jest stosunkowo niska. W latach gorących i suchych, na glebach ubogich w składniki pokarmowe i wodę wytwarzają mało twardych i niesmacznych liści. Sałata i szpinak znoszą niezbyt duże mrozy.


Szkodniki i choroby sałaty opisane są szczegółowo tutaj: Mszyca na sałacie

Warzyw liściowych nie można po zebraniu długo przechowywać, ponieważ szybko więdną lub gniją. Wyjątek stanowi kapusta pekińska, która — odpowiednio przechowywana jesienią — może przetrwać kilka tygodni w stanie świeżym.
Niektóre warzywa, jak cykoria, nadają się do pędzenia w pomieszczeniach ciepłych bez światła, dzięki czemu można stale mieć świeży produkt w ciągu całego okresu zimowego.
Wszystkie warzywa liściowe, z wyjątkiem cykorii są roślinami jednorocznymi. Spośród nich największe znaczenie gospodarcze ma sałata. Uprawiane u nas odmiany sałaty należą do następujących typów:
1)sałata głowiasta- tworzy mniej lub bardziej zwarte główki;
2)sałata listkowa- nie tworzy główek; liście ma długie, często o brzegach fryzowanych, zebrane w rozetę;
3)sałata rzymska właściwości- tworzy bardzo luźne i wydłużone główki, liście są długie;
4)sałata szparagowa tzw. głąbiki krakowskie- ma liście wydłużone spiczaste, w rozecie ułożone pionowo; częścią jadalną jest gruby, soczysty, młody pęd kwiatostanowy.

SAŁATA GŁOWIASTA

Wiadomości ogólne.

Sałata zielona właściwości. Opis botaniczny. Nasiona drobne, kształtu łódkowatego, płaskie, barwy zależnie od odmiany i typu sałaty białosiwej, żółtawej lub brązowoczarnej. Sałata nasiona. W 1 gramie znajduje się 1000-1300 nasion. Zdolność- kiełkowania zachowują nasiona do 5 lat, kiełkują około 10 dni. Liścienie są małe, owalne, żółtozielone lub jasnozielone. Korzeń początkowo słabo rozgałęziony, po przesadzeniu rośliny- wiązkowy. Liście siedzące; barwa i kształt liści zależą od odmiany i typu sałaty. Po upływie 45-70 dni od siewu tworzą się mniej lub bardziej zwarte główki albo nie tworzą się i sałata wybija w pęd kwiatostanowy wysokości do 1 m . Kwiaty są drobne, żółte, zebrane w koszyczki.
Sałata gatunki. Rozróżniamy dwa typy sałaty głowiastej:
—sałata masłowa- o delikatnych, wiotkich, błyszczących i jakby tłustych liściach, tworzących niezbyt duże i stosunkowo luźne główki;
—sałata krucha- o liściach sztywnych, soczystych i kruchych, tworzących bardzo duże główki.
Sałata masłowa uprawa. Sałata masłową ma krótki okres wegetacji i bardzo szybko wydaje pęd kwiatostanowy; sałata krucha jest późniejsza i bardzo trudno wybija w pęd kwiatostanowy, toteż może być uprawiana w okresie letnim.

Wartość energetyczna i biologiczna.

Sałata właściwości odżywcze. Większą wartość biologiczną ma sałata odmiany o liściach zielonych, ponieważ zawierają nawet 30-krotnie więcej witaminy A niż liście żółtobiałe. Jakie witaminy ma sałata? Liście sałaty zawierają znaczne ilości żelaza i fosforu. Znajdujący się w liściach sok mleczny nadaje jej gorzkawy smak pobudzający apetyt.
Ze względu na łatwość uprawy oraz krótki okres wegetacji sałata liściowa jest jednym z podstawowych warzyw uprawianych wiosną na skalę towarową i w ogródkach. Należy do zasadniczych warzyw produkowanych wczesną wiosną w szklarniach i inspektach.

Wymagania klimatyczne i glebowe.

Rozsada sałaty głowiastej dobrze znosi przymrozki. Niektóre odmiany są na tyle wytrzymałe na mróz, że rozsadę można sadzić jesienią do gruntu, gdzie zimuje pod pokrywą śnieżną. Sałata głowiasta masłowa najlepiej rośnie i zawiązuje główki w temperaturze 12-16°C. Szkodliwe są dla niej upały; wiąże wtedy główki małe, luźne o liściach twardych, gorzkich i szybko wydaje pędy kwiatostanowe.
Pod uprawę sałaty wczesnej najlepiej nadają się tereny o wystawie południowej, osłonięte od wiatrów. Odmiany późne rosną dobrze w miejscach mniej nasłonecznionych, chłodniejszych i wilgotniejszych.
Sałata jest wrażliwa na długość lata. Ładne główki zwija przy dniu trwającym do 12 godzin, dłuższy dzień wpływa na szybkie wyrastanie pędów kwiatostanowych.

Uprawa sałaty w gruncie

Salata maslowa- odmiany gruntowe. Różnią się one długością okresu i wegetacji, kształtem główki, zabarwieniem oraz delikatnością liści stopniem ich pomarszczenia.

Stanowisko w zmianowaniu, uprawa roli i nawożenie.

Uprawa sałaty masłowej. Sałatę uprawia się zwykle przed warzywami późno sadzonymi lub współrzędnie z roślinami, które początkowo rosną wolno, jak np. ogórek. Jesienią uprawia się sałatę w poplonie po warzywach zbieranych w sierpniu. Najlepiej rośnie na polu nawożonym kompostem lub dobrze rozłożonym obornikiem (40 t/ha), wywiezionym na pole bardzo wcześnie wiosną i wymieszanym z górną warstwą roli. Jeśli gleba jest z natury zasobna, to wystarczy nawożenie organiczne. Na glebach słabszych należy dać na wiosnę dodatkowo 0.5 kg N (2 kg saletrzaku), 0,5-0,7 kg P205 (3-4 kg superfosfatu pylistego i 0,7-1,1 kg K2O (1,2-1,8 kg soli potasowej 50%) na 100 m2.

Produkcja rozsady. Sałata w doniczce.

Sałata krucha uprawa. Sałata w doniczce. Sałatę gruntową na zbiór najwcześniejszy- uprawia się z rozsady przygotowanej w doniczkach ziemnych. W tym celu w połowie lutego wysiewa się (w szklarni do skrzynek lub do inspektu o temperaturze 12-15°C) nasiona w ilości 3-4 g na 1 m2. Po 3-4 tygodniach siewki przepikowuje się do doniczek, które ustawia się w inspekcie o temperaturze 12-15°C lub pikuje się bezpośrednio do inspektu w rozstawie 5X4 cm. Pikowana rozsada ma dobrze rozwinięte korzenie i daje plon wcześniejszy niż rozsada niepikowana.
Sałata uprawa w gruncie. Jeśli produkuje się rozsadę bez pikowania, to na 5-6 tygodni przed terminem sadzenia do gruntu sieje się nasiona sałaty do inspektu w rzędy wyznaczone co 5 cm, biorąc 1 g nasion na 1 m2. W inspekcie o wysokiej temperaturze (ponad 27-28°C) nasiona tracą zdolność kiełkowania i salata glowiasta nie wschodzi. Dla wyprodukowania rozsady na obsadzenie 100 m2 trzeba wysiać 3-5.nasion.
Uprawa sałaty kruchej. W celu uzyskania rozsady sałaty przeznaczonej na zbiór średnio wczesny z gruntu sieje się nasiona do inspektu zimnego w marcu lub na początku kwietnia.
Na 10-12 dni przed sadzeniem rozsady do gruntu należy rozpocząć jej hartowanie: początkowo silnie wietrzyć inspekty, potem zdejmować okna na dzień, a następnie i na noc.

Sadzenie i zabiegi pielęgnacyjne.

Sałata krucha uprawa. Rozsadę sałaty najwcześniejszej sadzi się do gruntu w końcu marca lub na początku kwietnia. Rozsadę odmian najwcześniejszych sadzi się w rzędy co 30-35 cm, a w rzędzie co 20-25 cm, rozsadę odmian późniejszych w rzędy co 30-10 cm, a w rzędzie co 20-30 cm. Uprawiając sałatę na zagonach szerokości 120 cm, sadzi się rozsadę w 5-6 rzędach wzdłuż zagonu i co 20-30 cm w rzędzie. Rozsada posadzona za głęboko nie wiąże główek i łatwo gnije.
Gdy rośliny się przyjmą, zasila się je saletrą amonową (150 kg/ha) oraz zwykle jednorazowo odchwaszcza glebę. Zbiór najwcześniejszej sałaty następuje w połowie maja. Ponieważ zajmuje ona pole krótko, opóźnione pole można zająć pod uprawę innych warzyw np. kapusty późnej i ogórka na zbiór późny lub pomidora.
Sałata uprawa z nasion. Można sałatę na zbiór średnio wczesny siać na miejsce stałe, gdzie uprawia się ją jako śródplon, np. z ogórkiem lub pomidorem. Z siewu do gruntu uzyskuje się główki w końcu czerwca lub na początku lipca.
Sałata zimowa uprawa. Nasiona sałaty masłowej na zbiór jesienny sieje się na rozsadniku w połowie lipca, w sierpniu zaś sadzi rozsadę na miejsce stałe. Do jesieni osiąga wielkość handlową.

Komentarze do artykułu

Dodaj komentarz

Przeczytaj również: